Bijna iedereen (ook ik in het begin) denkt bij het horen van de term open source aan: “gratis”. Want vrij verkrijgbaar!
Het klopt dat het vrij verkrijgbaar is, maar dat is niet het hele verhaal. Hoe zit dat dan precies?
De feitelijke definitie van ‘open source‘ betekent:
de code (source) is open te verkrijgen. Oftewel, de source is via het internet op te zoeken, te downloaden, installeren en te gebruiken. Dit wordt vaak de ‘broncode‘ genoemd.
Een voorbeeld van hoe zo’n code er uit ziet, is onderstaande afbeelding:
Het is het hart van het systeem, de programmatuur die het gedrag van je computer bepaalt. Deze broncode is dus voor iedereen gratis en voor niks te bemachtigen.
‘Iedereen’ moet echter wel in de juiste context worden gezien. Want het is dus letterlijk de computer programmatuur die je naar binnen haalt en voor de leken is dat pure abacadabra. Voor mij grotendeels ook nog steeds…. Met iedereen wordt dan eigenlijk ook bedoelt: techneuten, professioneel of amateur.
(In mijn volgende artikel beschrijf ik de geschiedenis hiervan en hoe vandaag de dag Linus Torvalds (de grondlegger van Linux) nog steeds betrokken is bij de source code van bepaalde distributies. )
Vandaag probeerde ik bovenstaande aan mijn vader uit te leggen. Als voormalig werkbouwkundig docent, is hij technisch aangelegd, maar binnen mijn vak is hij een digibeet.
Om het toch begrijpelijk te maken, maakte ik de volgende vergelijking:
“Stel dat alle automonteuren van de over de hele wereld, van RollsRoyce tot Fiat de ontwerp-ontwikkel -en produceer documentatie openbaar zou stellen. Het zou dan technisch mogelijk zijn je eigen auto te maken.
Sterker nog, het zou dan mogelijk zijn de best mogelijke auto te maken. Want van alle auto’s over de hele wereld zou het beste kunnen worden gecombineerd. De super auto zou zijn geboren! En iedereen heeft er toegang toe.
Maar ook in dit verband moet ‘iedereen’ met een korreltje zout worden genomen. Want als ik de technische tekeningen van de binnenkant van de motor van een RollsRoyce zou zien, dan zou ik die echt niet weten te ontcijferen. Laat staan dat ik op basis van die tekeningen een goed werkende auto zou kunnen fabriceren.
Bij ‘open source‘ binnen de ICT werkt het net zo.
De code is dus weliswaar openbaar.
Maar je moet wel technisch onderlegd zijn om hem zodanig goed te lezen en te interpreteren, dat je er werkelijk mee kan werken en er een goed werkende computer mee kan bouwen.
En een eerste vereiste om dat te kunnen, is technisch voldoende onderlegd zijn.
En dat is lang niet iedereen. En eigenlijk zijn het alleen echte techneuten die het kunnen.
Om dit te ondervangen, zijn er organisaties die een “kant en klaar open source” systeem aanbieden. Je krijgt dan het totaal pakket van een goed werkend Operating System (het hele systeem van de computer al dan niet met de hardware eromheen).
Je kunt denken aan Redhat en Ubuntu. Maar ook Android (waar de meeste van onze smartphones op draaien) is ‘open source‘.
Alles is dus kant en klaar en je hoeft het alleen maar te installeren (bij je telefoon hoef je dit niet eens te doen).
De broncode hoef je hiervoor niet te lezen!
En dan kom ik bij het onderwerp van dit artikel: “is open source gratis”?
Hier zijn twee antwoorden op als het gaat over de aanschaf van een totaal pakket, dus een kant en klare installatie.
– Ja, het is gratis. Zoals Ubuntu (wat Afrikaans is voor ‘samen delen’).
– Nee, zoals bij Redhat. Bij Redhat betaal je voor het mogen installeren van het Operating System zoals door hun ontwikkeld. Bij de prijs inbegrepen, zit allerlei ondersteuning en beveiliging.
Redhat is een commerciële organisatie die ‘open source‘ materiaal verkoopt. Je koopt hier dus het totaal pakket inclusief extra’s.
De broncode die ten grondslag ligt aan dit Redhat is wel vrij verkrijgbaar, want ‘open source‘.
Maar het kant en klare pakket moet gekocht worden.
Ubuntu daarentegen maakt het kant en klare pakket. Dit is gratis via internet te dowloaden. Voor een installatie van bijvoorbeeld Ubuntu hoef je ook niet technisch onderlegd te zijn.
Open Source is dus lang niet altijd gratis. Het is alleen “Open”, dus met “open” documentatie.